A Fistful of Denars

Неодамна, економијата на Македонија доби втора шанса за раст и просперитет . По долга и тешка политичка криза, формирањето на Владата во јуни 2017 даде нов поттик на економијата, не толку преку донесување кристално јасна и цврста рамка за водење економска и развојна политика, туку главно преку ослободениот оптимизам и подигнатите очекувања и меѓу граѓаните и меѓу фирмите. Во третиот квартал, економијата порасна за само 0.2% во однос на истиот квартал од претходната година, но тоа повеќе беше ехо на случувањата што претходеа на тој квартал, и всушност, покажа дека ефектите од политичката криза ниту беа незначајни ниту инстантно можат да исчезнат. Но, ако се погледнат некои индикатори кои мерат повеќе перцепции отколку реални остварувања, тогаш постојат добри изгледи економијата да се врати на поздрави патеки за економскиот раст. На пример, кај индикаторот на доверба (слика 1) на раководителите во преработувачката индустрија, кој иако покажуваше некаков раст и во периодот пред мај 20...

Youth in transition countries in a much worse position than their EU counterparts Youth who acquired their first job are experiencing long transitions from school to work: on average, from about 21 months in Montenegro, to 24 months in Serbia and 25 months in Macedonia, being much longer than that of their EU peers. This may leave scars for their future employment outcomes. Macedonia, Montenegro and Serbia, once part of the same state, Yugoslavia, shared the same economic and political systems. After 1991, they embarked on transition to a market economy, with somewhat similar paths, largely shaped by the International Monetary Fund (IMF) and the World Bank, though with country specifics and peculiarities which sometimes produced different economic outcomes. Contrary to other socialist countries which had zero open unemployment, the ex-Yugoslav republics had relatively high unemployment even at the beginning of 1990s (prior to the Yugoslav dissolution) (Mojsoska, 2005; Bartlett...

Се наоѓаме во предвечерјето на почетокот со работа на новата влада. Вообичаено, дебатата за економските предизвици со кои таа ќе се соочи пополека се појавува и ќе се интензивира кога владата ќе ја достави својата програма во собранието. Еве неколку размислувања за тие економски предизвици. На сосем краток рок, предизвик е да се стабилизиаат економските очекувања. Во текот на двеипол годишната политичка криза, граѓаните станаа разочарани, а домашниот бизнис сектор ги замре своите активности. Потрошувачката на домаќинствата продолжи да придонесува кон економскиот раст со несмален интензитет, главно поради новите вработувања, порастот на пензиите, социјалната помош и порастот на кредитирањето кон населението, но живоста кај луѓето исчезна. Во обичните муабети, доминираа теми како „нема да не биде“, „да фаќаме џаде“ и слично. Неликвидноста во домашниот бизнис сектор кулминираше, особено во последнава половина година. Делумно веројатно поради забавената динамика на измирување на обвр...

Во периодов на интензивни политички турбуленции се наметна и дебатата за корисноста од странските директни инвестиции (странските фабрики) кои инвестираа во земјава, главно во рамки на владината политика за привлекување странски инвестиции. Оваа политика беше воспоставена уште на крајот од 2006 година, а се базира на интензивни и повеќеслојни макетиншки активности за привлекување СДИ во технолошко-индустриски развојни зони, што главно подразбира серија даночни повластици и директни грантови за извозно-ориентирани фирми што ќе инвестираат во нив. Со сите свои маани, оваа дебата премина во преголемо, би рекол дури и неправедно оцрнување на странските фабрики во земјава. Еве ги моите аргументи зошто странските инвестиции се сепак добри за економијата. Прво, пред воведувањето на оваа политика, во земјава скоро и да немаше странски инвеститор. Попрецизно кажано, она што како странски инвеститор дојде во земјата пред оваа политика беше главно низ процесот на приватизација, односно прод...

На крајот од третиот квартал 2016 година, бруто надворешниот долг на Македонија изнесуваше 78% од бруто домашниот производ, со скоро подеднаква застапеност на јавниот (40%) и приватниот надворешен долг (38%). Во повеќе медиуми проструи веста дека ова е рекордно и алармантно ниво на надворешниот долг. Точно е дека ова е рекордно ниво на надворешен долг: на пример, во 2004 година, тој изнесувал околу 45% од БДП. Но, дали ова ниво на надворешниот долг е алармантно, треба да се размисли подетално. Прво, што претставува надворешниот долг? Надворешниот долг се пари кои им се должат на странци од страна на ентитети во Македонија. Но, ентитет во Македонија не значи само владата, односно државните институтии, туку широка лепеза на други должници: банките, претпријатијата, а теоретски тоа може да бидат и лица. Моменталниот надворешен долг што го има Македонија од 7.5 милијарди евра е вкупниот долг на сите овие ентитети. Оттука, една од главните забуни е што надворешениот долг се поистовету...